Дзень сканаў за гарой, а над соннай зямлёй
Выплыў месяц пурпурна-крывавы;
Над разлогамі ніў хутка-шыбка ён плыў,
Прытрымаўся над соннай дубровай.
Між адвечных дубоў асьвяціў рой крыжоў,
У высокай траве прытаіўся;
Плямай яснаю поўз па курганах, як смоўж,
То малюнкам на небе лажыўся.
Ціш усюды – спакой... Над званіцай старой
Звон зыклівы раптоўна раздаўся;
Разам з ім – пад дубом – над старым курганом
Трэснуў камень і з гукам распаўся.
І ад дзіваў такіх вецер змёршы заціх,
Месяц хмаркаю ў небе закрыўся;
С-пад раскопаў зямлі цені шпарка ішлі, –
Во адзін з іх к крыжу дрысланіўся.
У мазолях рука – верны знак мужыка,
Сьвецяць дзіўным агнём яго вочы;
I з грудзей гукнуў кліч: «Брацьця! ўсе, хто тут сьпіць!
Брацьця, ўстаньма усе гэтай ночы!
Сярод ніў ды палёў хараводаў-кругоў
Мы натворым, успомнім былое;
Песьню так завядзём, як тады, як агнём
Ў нас кіпела жыцьцё маладое.
Хай-жэ песьня ляціць, хай жэ песьня гудзіць,
Разальецца па долах, па нівах!
Нашай песьні такой не чутно с пары той,
Як ляглі мы у цёмных магілах.
Прахадзілі гады, заціралі сьляды,
Заціралі сьляды нашых сьпеваў;
Над разлогамі ніў іншы голас паплыў, –
Сьпеў чужы плыў над нашым засевам.
Брацьця! Ўсе, чым хутчэй хай з магілы сваей, –
Брацьця, кожны на сьвет з вас выходзе!
Мы ім песьню сьпяём, песьню зычну, як гром;
Ў ёй раскажэм аб нашым народзе.
Ў ёй пець будзем аб тым, што было, ды, як дым,
Расплылося у віхравай хвалі, –
Тую славу-пачот, якой слыў наш народ,
Ды ўсё злыдні яму паскрывалі.
Каб ніводзін із іх не чураўся сваіх
Рук пакрытых карой мазалістай;
Мовы дзедаў, бацькоў для гаворкі паноў
Не чураўся ў хацінцэ айчыстай.
Хто зямлі гэтай сын, ўстаньце ўсе, як адзін!
Гэй, раздайся ты, песьня ўдалая!
Хай твой зык паплыве, дзе народ наш жыве,
Долю-мачыху дзе праклінае.
Як забыўся пеяць, ўмее толькі стагнаць;
Песьні болем яго налітые.
Хай-жэ зычны наш сьпеў ўспомне ўраз, неўспадзеў
Яму прошласьці дні залатые».
Чуць могутны прызыў да магілаў даплыў,
Разамкнуліся мігам магілы;
С-пад раскопаў зямпі цені шпарка ішлі
Хараводам між крыжаў пахілых.
Зычны родны напеў з іх грудзей паляцеў,
Словы радасьцю дзіўнай пеялі;
К волі, к шчасьцю прызыў гдзесь над сёламі плыў
Рассыпаючысь рэхам у далі.
I замоўк дзіўны хор. Плыла песьня ў прастор,
Тоны доўга ў паветры зьвінелі;
Прадзядоўскі напеў над палямі ляцеў,
После сосны аб ім ліш шумелі.
|
|
